About Pratishtha

Panchkalyanak

Shri Aadinath Digambar Jain Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav is a unique, unparalleled, and grand festival for the well-being of all souls. This festival is a celebration of rituals showcasing knowledge and detachment – essential for attaining liberation (moksha), and also an event that brings glory to the Jain religion.

Establishing unity with one’s eternal pure Soul and recognizing it as the ‘Self,’ meaning – believing “I am like Jinendra Bhagwan,” is known as Real Pratishtha or Nischay Pratishtha. On the other hand, instilling the supreme qualities of Lord Jina in an idol made of stone or metal is known as Conventional or Vyavahar Pratishtha.

Just as nutritious food is essential in keeping the body healthy, and thoughts of supreme truth are essential in keeping the soul healthy, similarly, the Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav is essential to connect household life with the path to liberation (moksha). In this present difficult era, apart from the passionless deities, scriptures, and detached gurus, there is no other refuge. Even for devoted practitioners trying to remain steadfast on the path of detachment, it is essential to visit Jain temples and worship Jain idols. Jin Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav is necessary for this reason.

The five significant events in the lives of Tirthankar Paramatmas, who have walked the path of self-realisation and become free from the cycle of birth and death, whilst also guiding us on the path of self-realisation, are called Panchakalyanak. These five Kalyanaks or events are conception, birth, renunciation, omniscience, and liberation. These events are also observed in the lives of ordinary Kevalis (omniscient beings), but in the lives of Tirthankar Paramatmas, these events become inspiring for other souls as they signify right effort, knowledge, and detachment. Therefore, they are called Kalyanak.

During the Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav, the five auspicious events are ritually invoked upon the idol of Shri Jinendra Bhagwan through mantra recitations, thereby consecrating the idol as an Arihant or Siddha Bhagwan. Over the course of six days, the ceremonies include the preceding rituals of Conception Event (Garbh Kalyanak), followed by the Conception Event (Garbh Kalyanak), Birth Event (Janma Kalyanak), Renunciation Event (Tapa Kalyanak or Diksha Kalyanak), Omniscience Event (Keval Gyaan Kalyanak), and Liberation Event (Moksh Kalyanak). Through these auspicious ceremonies, the important real-life events of Tirthankar Bhagwan’s final birth are symbolically imprinted upon the idol.

This process includes various rituals, from the Shanti Puja/Jaap to the Shanti Yagna, along with numerous mantra recitations and other ceremonies. The main rituals involved in Pratishtha of Jina Idol are the Ankanyasa Vidhi, Tilakdaan Vidhi, Adhivasna Vidhi, Swastyayan Vidhi, Shri Mukhodhgathan Vidhi, Netronmeelan Vidhi, Pran Pratishtha Vidhi, the Surimantra Vidhi amongst other key rituals.

Various rituals performed during the Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav are described in numerous texts. However, the “Pratishtha Paath” written by Acharya Jayasen also known as Vasubindu Acharya is considered the oldest and most authoritative text on Pratishtha rituals. Based on this text, all rituals in the Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav were performed in Suvarnapuri.

For souls detached from worldly life, the body, and pleasures, Shri Jinbimb Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav becomes a cause for immense accumulation of merit karmas and an increase in fame. Additionally, for those who come to worship the consecrated Jinendra Bhagwan, merely observing the pure and supremely serene posture of the Jinbimb results in the destruction of all obstacles and freedom from passions and desires. This ceremony and celebration ensure the protection of the Vitrag path of Jinendra Bhagwan and serves as an instrumental cause for Right Belief (Samyak Darshan) for eternity.

Address from the Trustees

Under the influence of the Passionless Gods, Scriptures, and Gurus, along with the venerable (Pu.) Gurudevshree Kanjiswami and his devoted disciple, the venerable (Pu.) Bahenshree Champaben, we have always been engaged in promoting Jain teachings. We are pleased to announce that, as a result of their auspicious blessings, Shri Aadinath Digambar Jinbimb Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav has been successfully completed, over and beyond our expectations. This event came about 38 years after the consecration of the Shri Panchmeru-Nandishwar Jinalay, in the newly constructed complex at Songadh, featuring the Jambudweep Eternal Jinayatan, the meditative Bahubali Munindra, the eternal Jinendra Mandap, and the installation of four Balayati Bhagwan in the Shri Simandharswami Jinalay.

The trust extends its gratitude to our volunteers, the entire staff, the Panchayat of Songadh village, all the villagers, and the professional agencies for the success of this event. The trust also expresses heartfelt thanks to the many Jain followers from across the country and abroad who participated in the event and enhanced its grandeur. We hope that we all remain connected in the promotion of Jain principles and continue to advance on the path of self-realisation. So, let us all once again relive the golden memories of the Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav through this special edition dedicated to Shri Aadinath Digambar Jinbimb Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav…

President, Secretary, and all Trustees
Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh

The Sentiment of the Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav – Self-Realisation/Religion of the Self

Pratishthacharya

Pt. Subhashbhai Sheth

Co-Pratishthacharya

Br. Pt. Hemantbhai Gandhi

Associate Pratishthacharya

Pt. Atulbhai Kamdar
Pt. Nitinbhai Sheth
Pt. Shaileshbhai Gandhi
Pt. Pramodbhai Jain
Sh. Atulbhai Gandhi
Sh. Nikhilbhai Mehta
Sh. Somilbhai Mehta

The Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav is an immensely auspicious event that inspires a soul to transcend from being ordinary to attaining the status of Supreme Being (Paramatma), or from being worldly to achieving Liberated (Siddha) status. Essentially, there are two types of Panchakalyanak Pratishtha: Nishchay (real) Panchakalyanak and Vyavahar (conventional) Panchakalyanak. The installation of the Jina idol, made of stone or metal, is known as Vyavahar Panchakalyanak. However, the true essence lies in realizing the pure soul within one’s own self, referred to as Nishchay Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav.

The ultimate purpose of every action in human life is the true realisation of one’s pure soul, known as Samyak Darshan, the true knowledge, known as Samyak Gyaan, and true conduct, known as Samyak Charitra. Alongside this, in practical life, a householder (Shravak) observes the six essential duties: worship of the divine (Dev Puja), reverence to the teacher (Guru Upasana), individual-study (Swadhyay), austerity (Sanyam), penance (Tap), and gift to worthy recipients (Daan). The Vyavahar Panchakalyanak is performed so that the devotees can easily worship and have a darshan of Lord Jinendra.

During the Panchakalyanak Pratishtha, the events celebrated symbolise the four Anuyogas (styles of narration), ultimately reflecting a spirit of detachment (Vitragta). The five auspicious events (Kalyanaks) of a Tirthankar represent the Prathamanuyog. The description of Meru Mountain and the Samavasaran pertains to the Karananuyog. The practices and meditations of ascetics, such as accepting aahar, fall under the Charananuyog. Lastly, the sentiments of spiritual upliftment expressed through various events during the Panchakalyanak represent the Dravyanuyog.

આદર્શ પંચકલ્યાણક પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ

આ પ્રસંગને આપણે સમગ્ર મુમુક્ષુ સમાજ માટે એક આદર્શ પંચકલ્યાણકના રૂપમાં પ્રસ્તુત કરી શકીએ એના અનેક કારણ પણ છે. તેમાંથી અમુક અત્રે પ્રસ્તુત છે.

આ અપૂર્વ પંચકલ્યાણકમાં મંચનો સઘળો સમય કેવળ આધ્યાત્મિક તત્ત્વજ્ઞાન અને પંચકલ્યાણકના પ્રસંગોની જ ચર્ચા કરવામાં વ્યતીત થયો. આ સંપૂર્ણ પ્રસંગમાં કોઈપણ રકમની જાહેરાત કે બોલી બોલવામાં આવી ન હતી અને જે આદર્શરૂપ હતું.

શ્રી જયસેન અપરનામ વસુબિંદુ આચાર્ય દ્વારા રચિત “પ્રતિષ્ઠા પાઠ” એ સર્વથી પ્રાચીન, આચાર્ય ભગવંત દ્વારા રચાયેલો અને આચાર્ય પરંપરાથી પ્રાપ્ત થયેલો પ્રતિષ્ઠા વિધિનો ગ્રંથ છે, જેના આધારે સુવર્ણપુરી પંચકલ્યાણક પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવમાં સર્વ વિધિઓ કરવામાં આવી હતી. આ વિધિઓને નિહાળીને આપણી પરિણતિ સ્વરૂપમય થઈ રહી હોય એવો અનુભવ થયો.

પંડાલની અંદર બંને બાજુ જ્ઞાનીઓના આધ્યાત્મિક સુવાક્યો લખ્યા હતા તે નિરંતર જ્ઞાયકભાવની ઘોષણા કરી રહ્યા હતા.

ધ્વજારોહણથી લઈને અંતિમ શાંતિયજ્ઞના બધા જ કાર્યક્રમ, પૂજા, ભક્તિ, સ્વાધ્યાય, તત્ત્વચર્ચા, પ્રવચન ભેદવિજ્ઞાનની પુષ્ટિ કરાવવાવાળા હતા.

ગર્ભથી લઈને મોક્ષકલ્યાણક સુધીની શ્રી આદિનાથ તીર્થંકરના જીવનની બધી જ ઘટનાઓ ખૂબ સુંદર રીતે પ્રસ્તુત કરવામાં આવી હતી જેમાં એક-એક પ્રસંગનો અર્થ સમજાય અને જીવ તત્ત્વજ્ઞાનની પ્રેરણાને પ્રાપ્ત કરે.

આદર્શમય જીવન જીવવાવાળા આપણા તીર્થંકરો અને જ્ઞાનીઓના જીવનની દરેક ઘટના આપણને કોઈને કોઈ બોધ આપે છે.

પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીના ૧૪મી ગાથા પરના પ્રવચનો, માતાજીની ચર્ચા અને વિદ્વાનોના સ્વાધ્યાય પણ ખૂબ પ્રેરણાદાયક હતા.

નરથી નારાયણ, પામરથી પ્રભુ બનવાનો આ પ્રસંગ, આ મહોત્સવ આપણા બધાને સમ્યગ્દર્શન અને ભેદજ્ઞાનમાં આદર્શ નિમિત્તરૂપ થશે.

આ સંપૂર્ણ પંચકલ્યાણક આપણા સર્વ માટે આદર્શ ત્યારે કહેવાશે જ્યારે આપણે સર્વ એક-એક થયેલ પ્રસંગો દ્વારા આપણી ભેદજ્ઞાનની પરિણતિરૂપે પરિણમીને, જ્ઞાન-વૈરાગ્યની પુષ્ટી કરીને સંસાર, શરીર, ભોગોથી વિરક્ત થઈને, આત્મસન્મુખનો પુરુષાર્થ ઉપાડીને સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ કરીએ અને પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીએ બતાવેલ તત્ત્વજ્ઞાનને આત્મસાત કરીએ.

અદ્‍ભુત પંચકલ્યાણક પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ

આદર્શ પંચકલ્યાણક પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવની સાથે સાથે આ પ્રસંગને નિમ્ન કારણોથી એક અદ્‍ભુત પંચકલ્યાણકના રૂપમાં પ્રસ્તુત કરી શકાય.

પ્રથમ તો જે ૪૧ ફૂટ ઊંચી બાહુબલી મુનીન્દ્રની પ્રતિમા અને એની સાથે સુંદર જમ્બૂદ્વીપની રચના સાથે પ્રવચનમંડપમાં બિરાજતા ૩ અને શ્રી સીમંધરસ્વામી જિનમંદિરમાં ૪ બાલયતિ ભગવાન સુવર્ણપુરીની શોભાને ખૂબ વધારી રહ્યા હતા.
એક અદ્‍ભુત ‘શ્રી જમ્બૂદ્વીપ-બાહુબલી જિનાયતન પ્રોજેક્ટ ચોરસ ફૂટ (સ્ક્વેર ફૂટ) યોજના’ પણ ટ્રસ્ટ દ્વારા બહાર પાડવામાં આવી હતી. આ યોજનાનો અભિપ્રાય એ હતો કે સર્વ સાધર્મીઓ સંકુલના નિર્માણમાં ભાગ લઈ શકે. આ યોજનાને ખૂબ જ સારો પ્રતિસાદ મળ્યો હતો. જેના અંતર્ગત ભાગ લેનાર લાભાર્થીઓમાંથી મેજીક વિલ (Magic Wheel) દ્વારા નિર્ધારિત ૧૦ પરિવારને ૨ જિનપ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા કરવાનો લાભ પણ આપવામાં આવ્યો હતો.
જે સ્થાને આ પંચકલ્યાણક ઉજવાયા તે સ્થાન એટલે કે જે અયોધ્યા નગરી બનાવી હતી તે સર્વના મનને હરી લે એવી હતી. પંડાલની બહાર આર્શીવાદ આપતી અતિ વિશાળ પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીની પ્રતિકૃતિ અદ્‍ભુત રીતે શોભી રહી હતી.
ઇતિહાસમાં સર્વપ્રથમવાર 3D Animation દ્વારા યાગમંડળ વિધાન કરતી વખતે પ્રત્યેક મુમુક્ષુ સ્વાધ્યાયના રંગમાં રંગાઈ ગયા હતા. જેમાં એક-એક ગાથાનો ભાવ સમજાઈ જાય એવો પ્રયોગ 3D દૃશ્યો દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો.
આધુનિક ટેકનોલોજી દ્વારા દરેક પ્રસંગને દૃશ્ય અને ક્રોમા શૂટના માધ્યમથી દર્શાવી જાણે કે આપણે સાક્ષાત્ એ યુગમાં પહોંચી ગયા હોય એવો અનુભવ થઈ રહ્યો હતો.

માતાના સોળ સ્વપ્ન, એનું ફળ દર્શાવતું નૃત્ય, ઇન્દ્રસભા, રાજ્યસભાની તત્ત્વચર્ચાઓ, બાળ તીર્થંકરનો જન્માભિષેક, પારણાઝૂલનનો ઉત્સાહ, તપકલ્યાણકમાં વૈરાગ્યના બધા પ્રસંગો, આહારદાન, સમવસરણ રચના તથા અંતિમ મોક્ષકલ્યાણકનું દૃશ્ય સમસ્ત પ્રસંગ અવિસ્મરણીય રીતે સંપન્ન થયા.
સ્વાધ્યાયપ્રેમી દેવ-દેવીના રૂપમાં ૩૧ જોડા બનાવ્યા હતા. જે ઇન્દ્ર-ઇન્દ્રાણી સાથે સ્વર્ગથી પંચકલ્યાણક મનાવવા આવે છે અને તીર્થંકર ભગવાનના કલ્યાણકોની પૂજા તથા પ્રતિષ્ઠાના વિધાનોમાં લાભ લે છે. આ યોજના દ્વારા સ્વાધ્યાયને અદ્‍ભુત પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું.
સંધ્યાકાળની બેલાના સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ વિશેષ આકર્ષણનું કેન્દ્ર બની રહ્યા. ‘‘સર્વગુણાંશ તે સમકિત”, ‘‘હું સોનગઢ’’, ‘‘અકૃત્રિમ ચૈત્યાલયસ્ય વંદનમ’’, ‘‘આદિપુરાણ’’, ‘‘તતક્ષણ યોગ્યતા’’ આદિ કાર્યક્રમોએ તો ધૂમ મચાવીને તત્ત્વજ્ઞાનની રેલમછેલ કરી દીધી.
ભરત-બાહુબલી અને બ્રાહ્મી-સુંદરીનો સંવાદ થયો જેમાં મહારાજા ઋષભદેવની વૈરાગ્યમય પરિણતિ દર્શાવી મુમુક્ષુ જીવોને ભાવવિભોર કરી દીધા.
આ પ્રસંગની વિશિષ્ટતા એ હતી કે અનેક દિગંબર સિવાયના જૈનો તથા અનેક જૈનેતર જીજ્ઞાસુઓ આવ્યા હતા અને મહોત્સવનો લાભ લઈને સત્ય તત્ત્વ સાંભળીને ધન્ય બની ગયા હતા.

Timeline: From Venerable (Pu.) Gurudevshree’s Arrival in Songadh, Revelation of Truth, Permanent Residency, to Shri Aadinath Digambar Jinbimb Panchakalyanak Pratishtha Mahotsav

A great soul arrived from Videha Kshetra for the fortunate beings of Bharat Kshetra and was born in the village of Umrala, Gujarat, on Vaisakh Sud 2, V.S. 1946, Sunday (April 21, 1890). In V.S. 1978 (1922 AD), the revered Shri Samaysaar scripture reached the hands of this truth-seeker, detached Mahatma, filling him with unparalleled joy. He found the truth he had been seeking for years, in Shri Samaysaarji. The profound and intense effort made by this exceptional soul enabled him to grasp the nectar overflowing in Shri Samaysaarji, drink deeply from it, and experience immense inner bliss, transforming his inner soul.

On Chaitra Sud 13, V.S. 1991 (1935 AD), the day of Mahavir Jayanti, in a house called ‘Star of India, Songadh,’

V.S. 1991 (1935 AD

V.S. 1994 (1938 AD)

In V.S. 1994 (1938 AD), he permanently settled in Shri Swadhyay Mandir and the Establishment (Sthapana) of Shri Samaysaar was done by the revered (Pu.) Bahenshree Champaben.

In V.S. 1997 (1941 AD), the Shri Simandhar Bhagwan Jain Temple was consecrated, and religious education classes began.

V.S. 1997 (1941 AD)

V.S. 1998 (1942 AD)

In V.S. 1998 (1942 AD), the Shri Simandharswami Jinendra Dharma Sabha (Samavasaran) was created.

In V.S. 2000 (1944 AD), the publication of the monthly magazine ‘Atmadharma’ started.

V.S. 2000 (1944 AD)

V.S. 2003 (1947 AD)

In V.S. 2003 (1947 AD), the ‘Bhagwan Shri Kundkund Pravachan Mandap’ was inaugurated.

In V.S. 2005 (1949 AD), the Brahmacharyashram was established for the permanent residence of celibate sisters.

V.S. 2005 (1949 AD)

V.S. 2006 (1950 AD)

In V.S. 2006 (1950 AD), the daily religious paper ‘Sadguru Pravachan Prasad’ began publication.

In V.S. 2008 (1952 AD), the Jain Vidyarthi Gruh (boy’s hostel) was established.

V.S. 2008 (1952 AD)

V.S. 2009 (1953 AD)

In V.S. 2009 (1953 AD), the 63-foot elevated Shri Manastambh, adorned with the four-faced Shri Simandharnath at the top as well as the bottom, was established with great devotion.

In V.S. 2013 (1957 AD), the Shri Simandhar Bhagwan Jain Temple was extended, and Lord Neminath was installed in another consecration ceremony, on a new pedestal on the upper floor.

V.S. 2013 (1957 AD)

V.S. 2030 (1975 AD)

In V.S. 2030 (1975 AD), the ‘Shri Mahavir-Kundkund Digambar Jain Paramagam Mandir was consecrated in the presence of 25,000 spiritual seekers.

In V.S. 2041 (1985 AD), the idols of Shri Aadinath and other Bhagwans along with eternal idols in Nandishwar

V.S. 2041 (1985 AD)

Various Years

Where Digambar Jain temples were few in the Saurashtra region, 33 Panchakalyanak Pratishthas and 33 Vedi

In this sequence of events, it was decided to install the upright monolith (Khadgasana)

V.S. 2080 (2024 AD)